Gdańscy naukowcy o eksperymencie na astronautach i jego zaskakujących efektach

Gdańscy naukowcy z AWFiS właśnie zakończyli niezwykły eksperyment z udziałem astronautów na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Badanie, które miało na celu sprawdzenie wpływu treningu fal mózgowych na psychikę w warunkach mikrograwitacji, dostarczyło pierwszych obiecujących sygnałów. Teraz przed zespołem badawczym czas na szczegółową analizę danych i przygotowanie publikacji, które mogą zmienić podejście do wsparcia psychicznego astronautów – a także pomóc nam wszystkim na Ziemi.

• Gdańskie centrum badań EEG wspiera astronautów podczas misji kosmicznej
• Zespół AWFiS ocenia postępy eksperymentu i planuje dalsze działania

Gdańskie centrum badań EEG wspiera astronautów podczas misji kosmicznej

Profesor Marcin Dornowski z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku podzielił się z nami swoimi wrażeniami tuż po powrocie z Houston i Kolonii, gdzie prowadzono badania kontrolne astronautów. Wspólnie z prof. Inną Sokołowską oraz dr Tomaszem Szotem opowiadali o przebiegu eksperymentu podczas konferencji prasowej 1 sierpnia na AWFiS. Członkini zespołu dr Milena Lachowicz nie mogła być obecna.

W trakcie dwutygodniowej misji Axiom 4, zakończonej 15 lipca, polski astronauta dr Sławosz Uznański-Wiśniewski realizował aż 13 eksperymentów wybranych przez Polską Agencję Kosmiczną (POLSA) i Europejską Agencję Kosmiczną (ESA). Jednym z nich było badanie opracowane przez gdańskich naukowców dotyczące treningu neurofeedback EEG, który miał poprawić funkcjonowanie psychicze astronautów w przestrzeni kosmicznej.

Dwóch astronautów przeszło trening fal mózgowych przed lotem – jeden z nich korzystał z wersji placebo, a tożsamość drugiego uczestnika zostanie ujawniona wkrótce. Ani badani, ani naukowcy nie wiedzieli, kto otrzymał prawdziwy trening.

Astronauci codziennie na stacji wypełniali ankiety dotyczące samopoczucia psychicznego, odpowiadając m.in. na pytanie: „czy w danym momencie jesteś zadowolony z tego co robisz?”. Celem było zwiększenie odporności na stres związany z izolacją i brakiem grawitacji oraz poprawa koncentracji i efektywności pracy.

Po powrocie do Ziemi od 19 do 24 lipca przeprowadzono szczegółowe badania kontrolne w siedzibie AXIOM Space w Houston oraz Europejskim Centrum Astronautycznym (EAC) w Kolonii.

• Skontrolowaliśmy stan astronautów przed misją i po misji. Stan był badany pod względem neurofizjologicznym, psychologicznym, neuropsychologicznym, psychomotorycznym i biochemicznym. Wszystkie procedury związane z treningiem mózgu i odpowiednim przygotowaniem fal mózgowych, tych które myśmy indywidualnie wyselekcjonowali do ingerencji, było wykonywane w trakcie kwarantanny. Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej astronauci byli już przygotowani – mówi prof. Marcin Dornowski.

Zespół AWFiS ocenia postępy eksperymentu i planuje dalsze działania

Mimo że pełne wyniki poznamy dopiero po wielomiesięcznej analizie danych, naukowcy są optymistami co do efektów projektu.

Marcin Dornowski: „Na pierwszy rzut oka, sądząc po wynikach badań jak i zachowaniu astronautów, uważamy, że efekty są takie, jakich oczekiwaliśmy. Obserwując astronautów na stacji kosmicznej, miałem swoje spostrzeżenia, który z nich reaguje w sposób, jaki my byśmy oczekiwali. Ale poczekajmy na wyniki badań, które to potwierdzą. Będzie to wszystko opisane w naszych publikacjach naukowych.”

Naukowcy mają czas do grudnia 2025 roku na przedstawienie raportu Europejskiej Agencji Kosmicznej.

• Im prędzej powstanie raport i zostanie zaakceptowany, tym będziemy mogli szybciej tworzyć publikacje naukowe. Chcielibyśmy aby nasze badania zostały wprowadzone do standardowej procedury astronautów – dodaje prof. Dornowski.

Profesor Inna Sokołowska zwróciła uwagę na ogromne wyzwania logistyczne związane z projektem, a dr Tomasz Szot podkreślił precyzję wymaganą podczas badań:

• Mieliśmy jedną szansę w oknie półtora lub dwóch godzin, żeby się spotkać z astronautą i zrobić badanie. Jeżeli coś szło nie tak, to musieliśmy ten błąd poprawić na bieżąco – opowiada dr Szot. Dodaje też: „To są bardzo inteligentni ludzie, wyselekcjonowani spośród tysięcy innych osób. Współpraca z nimi to jest przyjemność. Kiedy dostają zadanie, to je realizują.”

Ostateczne rezultaty mogą nie tylko wesprzeć kondycję psychiczną astronautów podczas przyszłych misji kosmicznych, ale również znaleźć praktyczne zastosowanie dla osób żyjących na Ziemi.

Na podst. Urząd Miejski w Gdańsku