Prof. Piotr M. Majewski zdobywa nagrodę Ambasador Nowej Europy w Gdańsku

Prof. Piotr M. Majewski odebrał w Gdańsku nagrodę Ambasador Nowej Europy za esej o kolaboracji, a jego książka trafia teraz szerzej do dyskusji o pamięci i odpowiedzialności

• W Gdańsku jury wybrało książkę o kolaboracji
• Zobacz jak Gdańsk nagradza odwagę intelektualną
• Przeczytaj finalistów i zobacz co warto sięgnąć po targach

W Gdańsku jury wybrało książkę o kolaboracji

Uroczyste wręczenie nagrody odbyło się 14 września w bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności podczas Gdańskich Targów Książki. Medal i dyplom w konkursie wydawniczym Ambasador Nowej Europy odebrali Piotr M. Majewski oraz Patryk Walaszkowski, redaktor naczelny Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Nagrodzona publikacja to esej historyczny “Brzydkie słowo na »k«. Rzecz o kolaboracji”, który omawia motywacje i dylematy ludzi w okupowanej Europie, przywołując przykłady z kilku krajów, w tym z Polski.

Organizatorami nagrody są Europejskie Centrum Solidarności i Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka‑Jeziorańskiego. Do konkursu zgłoszono 69 publikacji od 24 wydawców, a do finału trafiło 58 tytułów; kapituła wyłoniła pięć finalistek, po czym wskazała zwycięzcę.

“Wybór był trudny, ale przekonała nas następująca perspektywa – żyjemy w czasach ekstremalnego nacjonalizmu - wszędzie, w każdym kraju europejskim, niezależnie czy to młoda demokracja czy starsza. Głównym tematem manipulacji jest nasza pamięć, nasza historia. I to nie jest manipulacja tak prymitywna, jak putinowska manipulacja faktami, która doprowadziła do wojny, ale jest to pewna forma uwodzenia nas wszystkich, żebyśmy wybrali perspektywę na historię, która uwalnia nas od odpowiedzialności, która jest dla nas miła, która przy państwach mniejszych i średnich jest dobrym uzasadnieniem megalomanii, a także w dużych państwach jest uwolnieniem od odpowiedzialności za historię, która ma oczywiście swoje jasne i czarne strony, ale ma jeszcze drugi wymiar – tłumaczył Basil Kerski, dyrektor ECS, przewodniczący jury konkursu Ambasador Nowej Europy.”

Zobacz jak Gdańsk nagradza odwagę intelektualną

Kapituła w uzasadnieniu wskazała na erudycyjny charakter książki i jej zdolność do stawiania trudnych pytań o granice kompromisu i odpowiedzialność jednostki oraz wspólnoty. Podczas gali laureat powiedział:

“Jestem wzruszony i jest mi miło, że mogę odbierać nagrodę właśnie tutaj, w Gdańsku, w Europejskim Centrum Solidarności, z którym łączy mnie przyjaźń – Czuję się połechtany słowami o odwadze, ale napisanie tej książki aż tak wielkiej odwagi nie wymagało. Są tematy w Polsce dużo bardziej kontrowersyjne, które budzą większe emocje. Ja solidaryzuje się ze wszystkimi historykami, którzy pisząc o takich tematach, rzeczywiście padali ofiarami represji, bo to się w Polsce zdarzało.” — Piotr M. Majewski

Majewski jest profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, specjalistą od historii Europy Środkowo‑Wschodniej XX wieku. W jego dorobku znajdują się m.in. prace dotyczące Czechosłowacji i stosunków polsko‑czeskich oraz wcześniejsze książki poświęcone protektoratowi Czech i Moraw.

Przeczytaj finalistów i zobacz co warto sięgnąć po targach

Wśród nominowanych w tej edycji znaleźli się autorzy i tytuły o różnorodnej tematyce historycznej i społecznej; pełna lista finalistów obejmowała m.in.:

• Łukasz Galusek i Michał Wiśniewski za Socmodernizm. Architektura w Europie Środkowej czasu zimnej wojny (Wydawnictwo Międzynarodowe Centrum Kultury),
• Andrij Lubka za Wojna od tyłów (tłum. Marek Sergiusz Zadura, Wydawnictwo Pogranicze),
• Michał Przeperski za Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986–1993 (Wydawnictwo Literackie),
• Natalia Starczenko za Ukraińskie światy Rzeczypospolitej (tłum. Tomasz Hodana, Katarzyna Kotyńska, Wydawnictwo Międzynarodowe Centrum Kultury).

Nagroda Ambasador Nowej Europy ma na celu wyróżnianie publikacji po polsku, które w nowatorski sposób opisują procesy historyczne lub współczesne doświadczenia Europejczyków. Wydarzenie w Gdańsku pokazało, że takie prace budzą również szeroką dyskusję poza środowiskiem akademickim i stają się impulsem do rozmów o pamięci, tożsamości i odpowiedzialności.

na podstawie: Urząd Miejski Gdańsk.