Dlaczego Złote Lwy pozostały gdańskie gdy festiwal odbywa się w Gdyni

Złote Lwy noszą ślad gdańskiej historii festiwalu filmowego: powstały podczas pokazów w kinie Leningrad, przetrwały przenosiny do Gdyni i dziś są jednym z nielicznych łączników między miastami.

• Gdańsk przypomnij początki festiwalu
• Dowiedz się skąd pochodzą Złote Lwy

Gdańsk przypomnij początki festiwalu

Pierwszy Festiwal Polskich Filmów Fabularnych rozpoczął się w 1974 roku w Gdańsku i Sopocie. Uroczyste otwarcie miało miejsce w kinie Leningrad w Gdańsku, a projekcje odbywały się także w sopockich kinach Bałtyk i Polonia przy ul. Monte Cassino. Rok później impreza skupiła się w Gdańsku w budynku NOT, gdzie główną nagrodę nadano jako Lwy Gdańskie.

W 1980 roku festiwal został na chwilę zdominowany przez wydarzenia w Stoczni im. Lenina – Andrzej Wajda kręcił w czasie strajku film Człowiek z żelaza, a podczas nocnego pokazu po raz pierwszy zaprezentowano dokument Robotnicy 80 autorstwa Andrzeja Chodakowskiego i Andrzeja Zajączkowskiego. W latach 1982 i 1983, ze względu na stan wojenny, festiwal się nie odbył.

Dowiedz się skąd pochodzą Złote Lwy

W 1987 roku organizatorzy przenieśli imprezę do Gdyni. Jerzy Martyś, wówczas dyrektor festiwalu, tłumaczył decyzję względami organizacyjnymi – gdańska sala NOT miała około 300 miejsc, a Gdynia dysponowała nowoczesnym Teatrem Muzycznym na 700 foteli. Andrzej Wajda interpretował przeniesienie inaczej i uważał, że Gdańsk został ukarany za sprzeciw wobec władz komunistycznych.

Mimo zmian miejsca nazwa najcenniejszej statuetki przetrwała. W efekcie Gdynia jest dziś gospodarzem festiwalu – pokazy odbywają się w Teatrze Muzycznym, Gdyńskim Centrum Filmowym i w kinie Helios w Centrum Handlowym Riviera – natomiast pamięć o gdańskim rodowodzie nagrody jest żywa w nazwie Złote Lwy.

Wśród filmów nagrodzonych Złotymi Lwami znalazły się m.in. Potop Jerzego Hoffmana, Ziemia obiecana Andrzeja Wajdy, Amator Krzysztofa Kieślowskiego, Matka królów Janusza Zaorskiego, Krótki film o zabijaniu Krzysztofa Kieślowskiego, Dług Krzysztofa Krauzego, Cześć, Tereska Roberta Glińskiego, Komornik Feliksa Falka, Ida Pawła Pawlikowskiego, Bogowie Łukasza Palkowskiego i Zielona granica Agnieszki Holland.

“Pierwsze festiwale odbywały się w Gdańsku. Nagroda to nie były nie były Złote Lwy, tylko Gdańskie Lwy. Jako nastolatka stałam pod nieistniejącym już kinem Leningrad i czekałam aż aktorzy wyjdą. To były ikony, takie jak Daniel Olbrychski. Stałam tam z bilecikami i zbierałam autografy. To wtedy kino wciągnęło mnie na amen.”
Ryszarda Wojciechowska, dziennikarka Zawsze Pomorze

“Pamiętam mój żal, że festiwal odpłynął do Gdyni, ale radość, że Lwy Gdańskie zostały. Festiwal w Gdyni nie ma przecież ryb w swoim herbie, tylko to są gdańskie lwy.”
Mikołaj Trzaska, muzyk i kompozytor

Dziś Złote Lwy funkcjonują jako symbol ciągłości polskiego kina i dowód na to, że nazwa nagrody potrafi zachować lokalną tożsamość nawet po zmianie miejsca ceremonii. Warto przypominać tę historię nie tylko jako ciekawostkę, lecz jako fragment kulturalnej pamięci Gdańska.

na podstawie: Urząd Miejski w Gdańsku.