ROP trafia do Gdańska. Co zmieni w segregowaniu i portfelach mieszkańców

Projekt ustawy o opakowaniach, przedstawiony podczas VII Samorządowego Forum Gospodarki Odpadami w Gdańsku, ma przenieść rachunek za odpady opakowaniowe z mieszkańców na producentów i wymusić bardziej przyjazne recyklingowi opakowania.

• Gdańsk pokazuje jak przygotować samorządy do zmian
• Przygotujcie się samorządy i mieszkańcy bo wchodzi 2026
• Producenci mają zapłacić za natychmiastowe zmiany

Gdańsk pokazuje jak przygotować samorządy do zmian

W hotelu Orle na wyspie Sobieszewskiej podczas konferencji prasowej toczyła się dyskusja o praktycznych skutkach Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. To część VII Samorządowego Forum Gospodarki Odpadami (10–12 września), podczas którego samorządowcy i eksperci omawiali harmonogram oraz obowiązki, które spadną na gminy. W połowie sierpnia 2025 r. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, a resort liczy już około 1 000 uwag z konsultacji społecznych, które musi rozpatrzyć.

“Rozszerzona Odpowiedzialność Producencka w zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych jest potężnym wyzwaniem, z którym Polska jest w realizacji mocno spóźnione. To ostatni moment na to, żebyśmy te sprawy uregulowali zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej. Przeciwko tym pomysłom, które stworzyliśmy, podnoszone są zarzuty, które mijają się z prawdą. Przede wszystkim nie wprowadzamy żadnego nowego podatku. Te koszty już funkcjonują w gospodarce. Szacowane są na około 4 miliardów złotych rocznie. I ponoszą je mieszkańcy w comiesięcznych opłatach za odpady komunalne” — Marek Goleń, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Przygotujcie się samorządy i mieszkańcy bo wchodzi 2026

Projekt przewiduje, że system będzie finansowany opłatą opakowaniową płaconą przez producentów co kwartał za każdy kilogram opakowań wprowadzanych na rynek, a środki będą zarządzane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wstępne terminy mówią o częściowym wejściu przepisów od 1 stycznia 2026 r., okresie przejściowym w latach 2026–2027 i pełnym wdrożeniu w 2028 r. To oznacza, że gminy muszą szybko dostosować procedury i systemy rozliczeń oraz zadbać o edukację mieszkańców.

“W proponowanych przepisach chodzi między innymi o to, żeby opakowania w kupowanych przez nas codziennie produktach, miały rzeczywiście takie cechy, które pozwolą na ich ponowne wykorzystanie i żeby jak najmniej z nich nadawało się do wyrzucenia” — Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

Samorządy już teraz organizują szkolenia i dzielą się doświadczeniami. Prezydent Gdańska zapowiedziała współpracę z Unią Metropolii Polskich, Związkiem Miast Polskich i Związkiem Gmin Wiejskich, by ułatwić praktyczne wdrożenie nowych obowiązków.

Producenci mają zapłacić za natychmiastowe zmiany

Przeniesienie kosztów ma złagodzić obciążenia mieszkańców — według ekspertów dotychczas to oni w pełni finansowali gospodarkę odpadami opakowaniowymi. Olga Goitowska, przewodnicząca zespołu ds. gospodarowania odpadami Unii Metropolii Polskich, przypomniała, że odpady opakowaniowe stanowią 30–40 procent wszystkich odpadów komunalnych, a Polska jest jedynym krajem UE bez systemu ROP.

“Do tej pory mieszkańcy ponosili praktycznie 100 procent kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów opakowaniowych. Ten projekt ma to zmienić i sprawić, że producenci wreszcie zaczną realnie uczestniczyć w kosztach gospodarki odpadami” — Olga Goitowska.

Małgorzata Izdebska ze Związku Miast Polskich podkreśliła społeczny wymiar zmian i oczekiwanie, że producenci będą partycypować w kosztach zbiórki i zagospodarowania. Eksperci wskazują, że przeniesienie tych wydatków może odciążyć domowe budżety — dziś to średnio 7–16 zł miesięcznie na osobę — i wymusić na firmach projektowanie opakowań nadających się do recyklingu.

Co to oznacza dla mieszkańca Gdańska? W krótkim terminie więcej szkoleń, zmiany w systemie zbiórki i nowe przepisy do wdrożenia. W dłuższym — mniejszy udział środków z opłat komunalnych na koszty opakowań i większy nacisk na opakowania zdatne do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

na podstawie: UM Gdańsk.